Τρίτη 29 Μαΐου 2012

Ιδρύετε ... "Ευφραντήριον" και ουχί ..."Cafe" (Χαίρε ακάματε Έλληνα, Ευάγγελε Σπανδάγε !) 6


    Εκ του νέου και ωφελιμωτάτου βιβλίου, υπό τον τίτλον "Η ΧΥΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ", το οποίον συνέγραψεν και εξέδωσεν ο Ευάγγελος Σπανδάγος, αντιγράφω και το κάτωθι τμήμα (σελίς 36-38) :



   Η Βρωματοχυμεία1 στην Αρχαία Ελλάδα  :
 
Οι κυριότερες τροφές στην Αρχαία Ελλάδα 
Τα ύδατα
   Αρχαίοι Έλληνες Φυσικοί Φιλόσοφοι, εμπειρικοί χυμικοί και ιατροί είχαν ασχοληθεί με τα κάθε είδους "ύδατα" :
          "όμβρια" (ύδατα βροχής)
          "απόρρυτα" (υπόγεια ύδατα)
          "ποτάμια"
          "θαλάσσια"
          "λιμναία" (ύδατα λιμνών), κ.ά.
   Αναφέρεται στον κώδικα 2327, ότι έκαναν ένα είδος αναλύσεων των υδάτων αυτών. Ειδικότερα όμως είχαν ασχοληθεί με τα "πότιμα ύδατα" (πόσιμα νερά). Από τους αρχαιοτάτους χρόνους οι Αρχαίοι πρόγονοί μας είχαν καταλάβει ότι για λόγους υγιεινής το πόσιμο νερό έπρεπε να είναι "καθαρόν".
   Ο Πλούταρχος γράφει για το πόσιμο νερό :
   "Χωρίς δε ύδατος ούτε καλόν τις εενόμισε ζην ούτε δυνατόν".
   Ο Αριστοτέλης στο έργο του "Πολιτικά" συνιστά τη χρήση υγιεινών υδάτων.
   Ο Ιπποκράτης γράφει ότι :
   "Τα ύδατα πλείστον μέρος συμβάλλεται εις την υγιείην".
   Είχαν λοιπόν, για το λόγο αυτό, επινοήσει διάφορες μεθόδους για τον έλεγχο της ποιότητας και του ποσίμου του νερού :
          α) "Στάθμησις του ύδατος". Η στάθμιση αφορούσε τον έλεγχο της πυκνότητας του νερού. Αν η πυκνότητα υπερέβαινε ένα όριο, το νερό ήταν ακατάλληλο "προς πόσιν". Ο έλεγχος της πυκνότητας γινόταν με πυκνόμετρα. Άξιο αναφοράς είναι ότι η περίφημη Φυσικομαθηματικός της Αλεξανδρινής περιόδου Υπατία είχε επινοήσει και ένα είδος πυκνομέτρου-υδρομέτρου.
          β) "Πρόσοψις του ύδατος" : Το πόσιμο νερό έπρεπε να είναι διαφανές.
          γ) "Οσμή του ύδατος" : Το καθαρό νερό έπρεπε να είναι άοσμο.
          δ) "Γεύσις του ύδατος" : Το νερό έπρεπε να είναι άγευστο.
          ε) "Η δια της πέψεως δοκιμή" : Δηλαδή η ενέργεια του νερού στον ανθρώπινο οργανισμό.
        στ) "Η δια του οίνου δοκιμή" : Είχε διαπιστωθεί ότι αν το νερό ήταν κατάλληλο για πόση και έριχναν μερικές σταγόνες ερυθρού οίνου, στο δοχείο που το περιείχε, οι σταγόνες δεν άλλαζαν χρώμα. Αν όμως το νερό είχε ξένες προσμίξεις, οι σταγόνες έπαιρναν πράσινο χρώμα2.
         ζ) "Θέρμανση του ύδατος" : Το ακατάλληλο για πόση νερό, μετά από ολιγόλεπτη θέρμανση, γίνεται θολό ή αφήνει ένα στερεό ίχνος στο εσωτερικό του αγγείου.
   Οι Αρχαίοι Έλληνες εμπειρικοί χυμικοί είχαν επινοήσει και διάφορες μεθόδους για τη "γλύκανση" (καθαρισμό) του πόσιμου νερού. Η πλέον διαδεδομένη μέθοδος ήταν αυτή της "διηθήσεως". Με τη βοήθεια δηλαδή ενός "ηθμού" αφαιρούσαν από το νερό, όχι μόνο τα αιωρούμενα σωματίδια, αλλά και "τας διαλελυμένας ουσίας". 
   Υγιεινό νερό έδινε επίσης και η δάφνη. Φύλα της οποίας τοποθετούσαν σε δοχεία με νερό.
   Ο Αριστοτέλης στο έργο του "Μετεωρολογικά" (βιβλίο Β΄) περιγράφει ένα πείραμα αφαλατώσεως του θαλάσσιου νερού :
 "Εάν τις αγγείον πλάσας θή κεράμινον εις την θάλατταν,
περιδήσας το στόμα τοιούτοις ώστε μη παρεγχείσθαι της
θαλάττης. Το γαρ εισιόν δια των τοίχων των κεραμίνων
γίγνεται πότιμον ύδωρ. Ώσπερ γαρ δι' ηθμού το γειώδες
αποκρίνεται και το ποιούν την αλμυρότητα δια την σύμμειξιν.
(Αν φτιάξει κανείς ένα αγγείο από (άψητο) άργιλο και το
βυθίσει στη θάλασσα αφού βουλώσει το στόμιό του (με
αδιάβροχη ουσία). Το νερό που εισχωρεί στο αγγείο από τα
τοιχώματα είναι πλέον πόσιμο, διότι η ουσία του χώματος που
υπάρχει στο θαλάσσιο νερό και δημιουργεί την αλμυρότητα
εμποδίζεται σαν από φίλτρο).
  1. Βρωματοχυμεία=Χυμεία Τροφίμων. Η λέξη "βρώμα" σημαίνει τροφή. (Αρχαίος : Έως και το 1970 οπωσδήποτε, αλλά και εις τους χρόνους ημών, βρώμα ελέγετο και η πόρνη. Τούτο συνέβαινεν, επειδή η πόρνη ... ετρώγετο, ήτοι καταναλώνετο υπό πολλών ...).
   2. Πρόκειται για το αρχαιότερο παράδειγμα βασικής αντιδράσεως και το πρώτο βήμα ογκομετρικής αναλύσεως.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.