Εύδημος ο Ρόδιος (ο πρεσβύτερος) ! Χαίρε άοκνε Ευάγγελε Σπανδάγε !

   Ο άοκνος Ευάγγελος Σπανδάγος εξέδωσεν, εις την γνωστήν σειράν του έργων θετικής κατευθύνσεως αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, το βιβλίον "ΕΥΔΗΜΟΣ Ο ΡΟΔΙΟΣ, Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ", εκδόσεις αίθρα. 
   Υφίστατο και έτερος Εύδημος εκ της Ρόδου, ο οποίος ωνομάσθη "ο νεώτερος", ώστε να διακρίνεται εκ του ως άνω μαθητού και φίλου του Αριστοτέλους. Τούτος, "ο νεώτερος" συνέγραψεν βιβλίον υπό τον τίτλον "Περί του προγιγνώσκειν".
   Ο Εύδημος ο Ρόδιος (ο πρεσβύτερος) ... υπήρξε διακεκριμένος μαθητής του Αριστοτέλους και ένας από τους πιο αληθινούς εταίρους του (οι άλλοι ήταν ο Θεόφραστος, ο Αριστόξενος και ο Δικαίαρχος). Οι μεταγενέστεροι μελετητές των επιστημών τον χαρακτηρίζουν ως τον πρώτο μεγάλο ιστορικό των μαθηματικών. Άλλοι ιστορικοί των μαθηματικών της εποχής εκείνης ήταν ο Ξενοκράτης και ο Θεόφραστος.
   Θέτω κατωτέρω εις την διάθεσιν εσού, ώ Αναγνώστα, τμήματα του 1ου Κεφαλαίου του εν λόγω ωφελίμου βιβλίου :
   "Μετά το θάνατο του Αριστοτέλους, κατ' άλλους μετά την επιλογή του Θεοφράστου, ο Εύδημος επέστρεψε στη Ρόδο όπου ίδρυσε Περιπατητική Σχολή κατά το πρότυπο του Λυκείου.
   Στη Σχολή του στη Ρόδο ο Εύδημος ακολούθησε τις δοξασίες της Αριστοτελικής Σχολής, οι οποίες σε γενικές γραμμές ήταν :
   -Η διάκριση της ύλης από το είδος.
   -Η διάκριση της δυνάμεως από την ενέργεια.
   -Η παραδοχή ότι ο κόσμος είναι αιώνιος.
   -Η πρώτη πηγή, η οποία μεταδίδει στο κοσμικό Σύμπαν την κίνηση, είναι ο "Θείος Νους".
   -Η διάκριση μεταξύ του "παθητικού" και του "ποιητικού νου" (Αρχαίος : ο ποιών και ουχί ο αναλώνων).
   -Το Σύμπαν είναι ένα σύνολο οργανωμένο τελολογικά.
   -Το πολιτειακό σύνολο έχει προτεραιότητα έναντι του μεμονωμένου ατόμου.
   -Ο άνθρωπος γίνεται ενάρετος όταν φροντίζει να αποκτήσει διανοητικές και ηθικές αρετές και όταν κατορθώνει να μετριάζει τα πάθη του.
   Στα νοτιοανατολικά περίχωρα της πόλεως της Ρόδου υπήρχε ένα άλσος αφιερωμένο στις Μούσες. 
   Εκεί ο Εύδημος έκανε περιπάτους κάθε πρωί με τους μαθητές του και συζητούσε, έχοντας ως παράδειγμα το δάσκαλό του, τα πιο περίπλοκα φιλοσοφικά προβλήματα.
   Τις απογευματινές ή βραδυνές ώρες ανέπτυσσε λιγότερο δύσκολα θέματα σ' ένα μεγαλύτερο ακροατήριο.
   .......................................
   Ο Αριστοτέλης πέθανε 63 περίπου ετών χωρίς να δημοσιεύσει ούτε τα μισά από τα κείμενά του. Ο Εύδημος ήταν ένας από τους εταίρους του που επιμελήθηκαν τα χειρόγραφά του. Ήταν μεγάλη η συνεισφορά του στη διάσωση του έργου του μεγάλου φιλοσόφου. 
   .........................................................
   Ο κατάλογος των έργων του Ευδήμου είναι ο επόμενος : 
1. Έργα της Ιστορίας των Επιστημών 
α) " Έργο θρησκειολογικής φύσεως" αγνώστου τίτλου. ... εξέταζε ιστορικά διάφορες θεολογικές θεωρίες. Σχετικά μαρτυρεί ο Δαμάσκιος, που σώζει κι ένα απόσπασμα του έργου.
β) "Αριθμητική Ιστορία" (βιβλία δύο ή περισσότερα). Μαρτυρεί σχετικά ο Πορφύριος. ... ήταν μια παρουσίαση της ιστορίας της θεωρητικής αριθμητικής. Το πρώτο βιβλίο είχε ως αντικείμενο τις Πυθαγόρειες απόψεις σχετικά με τους αριθμούς και τις σχέσεις τους με τη μουσική.
γ) "Γεωμετρική Ιστορία" (βιβλία τουλάχιστον δύο). ... μαρτυρούν και σώζουν αποσπάσματά του (Πρόκλος, Ευτόκιος, Σιμπλίκιος και Πάππος) ... Πρόκειται για το πιο σημαντικό από τα ιστορικά έργα του Ευδήμου.
δ) "Αστρολογική Ιστορία" ή "Η περί των αστρολογουμένων Ιστορία" (βιβλία τουλάχιστον δύο). Μαρτυρούν σχετικά και σώζουν αποσπάσματα ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ο Διογένης ο Λαέρτιος, ο Θέων ο Σμυρναίος, ο Σιμπλίκιος και ο Πρόκλος.
   Η "Αστρολογική Ιστορία" χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τους μεταγενεστέρους συγγραφείς (π.χ. Σωσιγένης).
   ... οι προβλέψεις των εκλείψεων από τον Θαλή και το σύστημα των ομοκέντρων σφαιρών του Ευδόξου περιγράφονται στην "Αστρολογική Ιστορία" ...
   Άλλα αστρονομικά θέματα που περιέχονται στην "Αστρολογική Ιστορία" είναι :
   Ο κύκλος του μεγάλου ενιαυτού.
   Η θεωρία του Αναξιμάνδρου ότι η Γη είναι ουράνιο σώμα και κινείται γύρω από το κέντρο του Σύμπαντος.
   Η θεωρία του Αναξιμένους ότι η Σελήνη αντανακλά το Φως του Ηλίου.
   Η ερμηνεία των Σεληνιακών εκλείψεων.
   Η ανισότητα των χρόνων μεταξύ των ηλιοστασίων και των ισημεριών.
   κ.ά.
2. Έργα του Ευδήμου στις θετικές επιστήμες. 
α) "Περί γωνίας". ... έχουμε μια μοναδική πληροφορία από τον Πρόκλο.
β) "Φυσικά" (βιβλία δ΄). ... Γράφοντας "Φύση" ο Εύδημος εννοεί το σύνολο των αντικειμένων που αποτελούν τη φυσική πραγματικότητα, τα οποία εμφανίζουν ως κύριο διακριτικό τους γνώρισμα το ότι περιέχουν την αρχή της κινήσεως και της ηρεμίας τους. Έχουν δηλαδή μέσα τους μια δύναμη να παράγουν κίνηση.
γ) Χαμένη "Ζωολογική πραγματεία" άγνωστου τίτλου. Μαρτυρούν Αιλιανός και Apuleius (Απούλειος) ... Από τα αποσπάσματα προκύπτει το συμπέρασμα ότι ο Εύδημος στο έργο του παρουσίαζε κυρίως τον ψυχικό κόσμο των ζώων και μελετούσε τις σχέσεις τους με τον άνθρωπο. Κοινό θέμα των διαφόρων περιστατικών που αναφέρονται στα αποσπάσματα, είναι η ευφυία και το "ηθικό συνειδός" των ζώων.
3. Έργα του Ευδήμου στις θεωρητικές επιστήμες
α) "Περί λέξεως". ... χαμένη πραγματεία στη φιλοσοφία της γλώσσας.
β) "Αναλυτικά". ... σύγγραμμα λογικής ...Ο Εύδημος τελειοποιεί τη θεωρία των συλλογιστικών τρόπων και διατυπώνει τους κανόνες του υποθετικού συλλογισμού τους οποίους ο Αριστοτέλης παραμέλησε στο "Όργανόν" του.
γ) "Κατηγορίες". Μαρτυρούν σχετικά ο Ιωάννης ο Φιλόπονος και ο Πορφύριος. Το έργο αυτό ήταν εισαγωγικό στη θεωρία της Αριστοτελικής λογικής.
4. Αριστοτελικά έργα με διαρρύθμιση του Ευδήμου 
α) "Φυσικά". Ίσως το έργο του Αριστοτέλους "Φυσικά" να έχει υποστεί μια διασκευή από τον Εύδημο. 
β) "Μετά τα Φυσικά". Ίσως το έργο "Μετά τα Φυσικά" να έχει υποστεί μια διαρρύθμιση από τον Εύδημο. ... Η έκδοση (Αρχαίος : εννοεί του έργου του Αριστοτέλους "  Μετά τα Φυσικά"  ) καθυστέρησε διότι κάποια μέρη του χάθηκαν. Το έργο τελικά εκδόθηκε αφού συμπληρώθηκε από τον Εύδημο και τους μαθητές του.
γ) "Ηθικά Ευδήμεια". Πολλοί μελετητές υποθέτουν ότι τα "Ηθικά Ευδήμεια" του Αριστοτέλους είναι μεταγενέστερο έργο και γράφτηκε από τον Εύδημο. Ωστόσο η συνηθέστερη εξήγηση του τίτλου "Ηθικά Ευδήμεια" είναι πως το έργο αυτό αντιπροσωπεύει μια σειρά από παραδόσεις του Αριστοτέλους περί ηθικής τις οποίες εξέδωσε ο Εύδημος. Ο τρόπος γραφής και η γραμματική του έργου αυτού είναι τυπικά αριστοτελικές".