Το 634 εξεδίωξαν τους Αβάρους και κατέκτησαν
τας χώρας μέχρι του Δνειπέρου ποταμού. Μετά
των Βυζαντινών ήλθον εις φιλικάς σχέσεις, συνε-
μάχησαν ενίοτε μετ'αυτών και ανέπτυξαν εμπο-
ρικάς συναλλαγάς. Ήδη από του Ε΄ και Στ΄ αι., ότε
οι Πέρσαι επολέμησαν εναντίον αυτών, οι Βυζαν-
τινοί τους ενίσχυσαν δια χρημάτων εις τον αγώνα
των εναντίον των Περσών. Ότε ο Ηράκλειος διε-
ξήγε τον αγώνα του εναντίον των Περσών, οι Χά-
ζαροι συνεμμάχησαν μετ' αυτού και ο στρατός των
επετέθη κατά του κοινού εχθρού εις τα σύνορα του
Καυκάσου και της Αρμενίας. Ο Ηράκλειος επρό-
τεινεν εις τον Χαγάνον Ζίμπελ την χείραν της θυ-
γατρός του και ούτος διέθεσεν δια τον αγώνα 40.000
ιππείς, οι οποίοι διηυκόλυναν την νίκην του 627 (1).
Οι Χάζαροι εγκατέλειψαν μετ' ολίγον τον αγώνα
και απεσύρθησαν εις την χώραν των (2). Ο Ιου-
στινιανός Β΄ εξορισθείς εις την Χερσώναν, κατέφυγεν
εις την αυλήν του Χαγάνου των Χαζάρων, ενυμφεύ-
θη την αδελφήν αυτού, η οποία ωνομάσθη Θεοδώ-
ρα και επανήλθε εις τον θρόνον του με την βοήθειαν
του ηγεμόνος των Βουλγάρων Τερέλ (3). Ο Λέων
ο Γ΄ σύναψεν συνθήκην μετά του Χαγάνου και
προς στερέωσιν αυτής ενύμφευσεν τον υιόν του
Κωνσταντίνον Ε΄ μετά της κόρης αυτού, η οποία
ωνομάσθη Ειρήνη. Εκ του γάμου τούτου εγεννήθη
ο Λέων Δ΄ ο επονομαζόμενος δια τούτο Χάζαρος (4).
Αλλά και οι Βυζαντινοί εβοήθησαν αυτούς εις
τους αγώνας των εναντίον των Πετσενέγων. Εις
στενοτέρας σχέσεις ήλθον εις την Κριμαίαν, όπου
οι Βυζαντινοί είχον εγκαταστάσεις, αι οποίαι απε-
τέλουν το φυλάκιον του Ελληνικού πολιτισμού
προς τα βόρεια.
-----------------------------------------------------------------
1) Fr.Dvornik, Les Legendes de Constantin et de Methode
rues de Byzance. Prague, 1933, σελίς 153.
2) G. Ostrogorsky, Geschichte des Byzantinischen Staates,
Muenchen, 1962, σελίς 83 και Α. Α. Vasiliev, Ιστορία
της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Αθήνα, σελίς 246.
3) Ostrogorsky, ένθ' ανωτ., σελίς 114.
4) Ένθ' ανωτ. σελίς 126. Vasiliev, σελίς 292.-
